میز بیلیارد

• میز مکعب مستطیل مانند در ابعاد ۷ الی ۱۲ فوت.
• استفاده از یک چوب برای صربه زدن به توپ ها.
• بعد های چوب بازی به طول ۱٫۵ متر و وزن ۵۰۰ تا ۶۱۰ گرم.
• مثلث یا لوزی برای کنار هم قرار دادن توپ بیلیارد به نام رَک.
• یک چوب کمکی برای زمانی که تسلط کافی بر روی توپ ها ندارید به نام رست.
• گچ برای دسته ی بازی.

1. به توپ های سفید بر روی میز بیلیارد Cue ball گفته می شود.
2. به توپ های رنگی که بر روی میز بیلیارد شار گفته می شود.
3. به دیواره ی میز باند گفته می شود.
4. به ضربه زدن به شارها در ابتدای بازی و شکستن آن ها بریک می گویند.
5. به سوراخ هایی که توپ در آن ها می افتد پاکت می گویند.
6. به انداختن توپ ها در پاکت ها پاکت کردن می گویند.
7. اصطلاحی برای گفتن خطا پیتوک است که به معنای واگذار کردن توپ به حریف است
8. وقتی توپی را به شار برخورد کند و توپ با برخورد به شار دیگر، وارد سوراخ شود، از اصطلاحی به نام شارون استفاده می شود.
9. زمانی که توپ حریف مانع اثابت توپ شما به توپ خودی شود و شما ار طریق باند این مار را انجام دهید از اصطلاحی به نام ماکس استفاده می شود.
10. به پاکت کردن شار توسط باند دوباه گفته می شود.

• Fifteen-ball
• Pyramid
• Nine
• Russian Billiard
• Snooker
• Eight
  اما بازی بیلیارد بجز شاخه ای که در کشور های دیگر وجود دارد به این شکل است که اول توپ های رنگی را درون مثلث (triangle) یا لوزی قرار می دهند که به گونه ای که رک در خط یک چهارم بر روی میز قرار بگیرد . مسئول بریک کردن بازیکن شروع کننده است . در اینجا اگر شاری پاکت شد بازیکن برای ادامه شار هایی که پاک نشده است اقدام می کند.
  حال اگر موفق به پاکت کردن شار ها نشد ادامه دهنده ی بازی بازیکن بعدی است و همین روند تا پایان بازی ادامه می یابد یعنی تا وقتی که تمام شار ها پاکت شوند . اگر بازیکنی زودتر شارهای خود را پاکت کرد، در انتها باید شار ایت را به سوراخی که از قبل اعلام کرده بیاندازد هرچند اگر توپ و پاکت کاملا واضح باشد نیازی به اعلام قبلی نیست. نکاتی هنگام بریک کردن وجود دارد که در ذیل شرح داده می شود:
  بعد از بریک کردن اگر یک شار پاکت نشود بازیکم بعدی برای تعیین رنگ توپی را پاکت می کنند.
  باریک مجدد زمانی است که 4 توپ به باند برخورد نکند.
  اگر کیوبال پس از باریک کردن وارد سوراخ شود ادامه دنده ی بازی بازیکن دیگری است.
  اگر توپ مشکی پس از باریک کردن وارد سوراخ شود باریک مجدداً صورت می گیرد.

در ادامه به قوانین بیلیارد و نکاتی صحبت می کنیم که رعایت نکردن آن ها باعث باخت یا خطا می شود.

1. برخورد کیو بال با هیچ یک از شارها. (منجر به خطا)
2. برخورد کیو بال با توپ حریف یا شار مشکی. (منجر به خطا)
3. وارد شدن کیو بال به سوراخ. (منجر به خطا)
4. برخورد بدن شما با میز در صورتی که توپ حرکت کند. (منجر به خطا)
5. پس از ضربه زدن کیوبال به بیرون از میز هدایت شود. (منجر به خطا)
6. کیوبال به شار برخورد کند اما نه شار و نه کیو بال به باند ها بر خورد کنند. (منجر به خطا)
7. اگر شار مشکی یا ایت قبل از پاکت شدن شارهای رنگی وارد سوراخ شود. (منجر به باخت)
8. اگر درهنگام ضربه ایت به بیرون پرتاب شود یا همزمان کیوبال هم وارد سوراخ شود.(منجر به باخت)

تاریخچه اولیه بیلیارد

خاندان سلطنتی در قرن 15 با بیلار به همراه یک گرز این بازی را انجام می دادند و در قرن 19 شکل این بازی تغییر یافت روي ميزي با چوب بلوط با پارچه سبز رنگ توسط لويس ايکس ارائه شد که رنگ سبز پارچه تداعي رنگ چمن بود.

اين بازي در ارتش انگليس طرفداران زيادي پيدا کرد و ژان رابرتس جي. ار در اوايل قرن 19 (حوالي سال 1800 ميلادي) طي سفر به هند، استراليا، زلاندنو، آفريقاي جنوبي و آمريکا اين بازبي را که بيليارد ناميده مي شد گسترش داد و در هند رابرتس کارخانه ساخت ميز بيليارد را به سرپرستي ماهاراجو جيپور که خود بيليارد بازي مي کرد تأسيس کرد و سربازان انگليس مستقر در هند نيز اين بازي را انجام مي دادند. نوعی دیگر ارز این بازی هاکی بر روی چمن است که پاکستان به عنوان مقام اول در صدر قرار دارد.

بیلیارد سابقه ی مفصل و زیادی دارد که از ابتدا، اشارات متعدد به آن در آثار شکسپير از جمله در نمايشگاه «آنتوني و کلئوپاترا» گرفته تا ممنوعيت بيليارد در دوران مختلف، با فراز و نشيب هايي همراه بوده است. همچنين از علاقه مندان مشهور بيليارد مي توان به موتزارت، لويي چهاردهم، ماري آنتوانت، ناپلئون، آبراهام لينکلن، مارک تواين، چارلز ديکنز، لوئيس کارول، باب هوپ و بسياري از مشاهير ديگر اشاره کرد.

بيليارد نوين

این بازی در اوایل قرن 19 سازماندهی شد و وسایل مورد نیاز خود را تشکیل داد . این رشته به عنوان یک فدراسیون در قرن 19 معرفی و ارائه شد و در اين راستا مسابقاتي در عرصه قهرماني جهان ترتيب داده شد که از اهميت بسياري برخوردارند. رشته ی بیلیارد تقریباً 40 سال قدمت دارد و قرار بر این است که وارد المپیک شود. کنفدراسيون آسيا نيز با 28 عضو در حال حاضر فعاليت گسترده اي در سطح آسيا دارد و مقر آن در بنگلادش است.

کشورهاي عضو فدراسيون عربستان سعودي، بحرين، کويت، چين، تايوان، اندونزيا، مالزيا، قطر، امارات، کوریا، بنگلادش، هنگ کنگ، هند، فيليپين، سوريه، اردن، نپال، مغولستان، سريلانکا، پاکستان، قزاقستان، ميانمار، چين، ماکائو، تايلند، سنگاپور، جاپان، ايران، ایران در سال 79 خود را به فدراسیون آسیا معرفی مرد و پس از یک سال یعنی در سال 80 به عضویت بیلیارد آسیا در آمد.

ورزش‏هايي که با چوب مخصوص بيليارد يا کيو (Cue) انجام مي شوند اصطلاحاً (Cuesports) ناميده مي شوند. که شامل طيف وسيعي از بازي هاي مهارتي هستند. در اين ورزش ها از کيو براي ضربه زدن به توپ هاي بيليارد استفاده مي شود و آن ها را بر روي ميزي با روکش پارچه اي و حاشيه لاستيکي يا ضربه گير حرکت مي دهد.

تمام این نوع بازی هایی که مانند بیلیارد هستند تحت عنوان بیلیارد هستند و این بیانیه از نظر تاریخی است. اما در عين اين که اين نام آشنا هنوز توسط عده بسياري به عنوان نام کلي تمام اين گونه بازيها به کار مي رود، اما در ميان گروه ها و مناطق جغرافيايي خاص، بيليارد تعريف مشخص و جداگانه اي دارد. براي مثال در انگليس، بيليارد تنها به يک بازي مشخص گفته مي شود، در حالي که در ايالات متحده، بسته به گويش منطقه و سابقه ذهني افراد اين نام هم به يک بازي خاص و هم به گروهي از بازي هاي مشابه و يا تمام بازي هاي همراه با کيو، اطلاق مي شود.

اين ورزش به 4 زير مجموعه اصلي تقسيم مي شود:
کاروم بيليارد (carom billiards) اين ها مجموعه بازي هايي هستند که بر روي ميز بيليارد بدون کيسه انجام مي شوند.
بيليارد آمريکايي يا جيب دار (pocket billiards) يا پول (pool) که معمولاً بر روي ميزي با 6 کيسه انجام مي شود.

3- اسنوکر (snooker) که اصولاً يک بازي بيليارد کيسه اي است اما به خاطر انشعاب تاريخي آن از بازيهاي ديگر و همچنين به خاطر داشتن فرهنگ و اصطلاحات متفاوت مخصوص خود، به طور جداگانه تقسيم بندي شده است. در اين ميان بازي هاي نسبتاً مهجوري نيز وجود دارند که با استفاده از مانع و هدف انجام مي شوند و بازي هايي نيز هستند که بر روي ميز و با استفاده از ديسک هاي کوچک – به جاي توپ – اجرا مي شوند.

4- دسته ديگر که هرچند اين روزها در بين بازي هاي کم طرفدار قرار دارد این نوع دسته بازی ها در گذشته ها بسیار پر طرفدار بوده ، بازي هاي با مانع هستند. اين بازي ها به نظر قديمي ترين نوع بيليارد هستند که باگاتل (bagatelle) و پين پول (pin pool) از آن جمله اند. برخی از این بازی ها با ابزار های جداگانه ای انجام می شوند و برخي بر روي ميزهايي شيب دار (اجداد بازي پين بال pinball) انجام مي گرفته اند.